Transport kolejowy w Polsce

System transportu kolejowego działający na terenie Polski. Pierwsze linie kolejowe w obrębie współczesnych granic zostały otwarte w 1842 roku (1↓). Według stanu na dzień 31 grudnia 2009 długość czynnych linii kolejowych wynosiła 19 336 km (2↓), w tym 11 830,6 km zelektryfikowanych (3↓).

Historia

Pierwsza linia kolejowa w obecnych granicach Polski została otwarta 22 maja 1842 roku. Linia ta łączyła Wrocław z Oławą. W tym samym roku linia została przedłużona do Brzegu. W 1843 roku kolej żelazna docierała już do Opola. Druga połowa lat 40. XIX wieku przyniosła rozwój kolei na Dolnym Śląsku. Linie te służyły przede wszystkim do transportu węgla kamiennego ze śląskich kopalni w głąb Niemiec. Nieco później kolej zaczęła się rozwijać na Pomorzu i Wielkopolsce. W 1843 roku została oddana do użytku linia łącząca Szczecin ze stolicą państwa – Berlinem. W latach 1846–1848 powstawała linia kolejowa ze Stargardu do Poznania (4↓). W zależnym od Rosji, Królestwie Polskim budowę pierwszej linii kolejowej zakończono 15 czerwca 1845, oddając podmiejski odcinek przyszłej linii Warszawsko-Wiedeńskiej. Linia ta łączyła Warszawę z Grodziskiem Mazowieckim. W 1845 linię przedłużono do Skierniewic i Łowicza. Rok później kolej dotarła do Częstochowy. Ostatecznie linia Warszawsko-Wiedeńska została ukończona w 1848 roku. Od lat 80-tych sieć kolejowa w Polsce ulegała stopniowemu zmniejszaniu (5↓)(6↓).

Infrastruktura

Za zarządzanie, budowę, utrzymanie oraz udostępnianie infrastruktury kolejowej w Polsce odpowiadają licencjonowani zarządcy infrastruktury. Największym zarządcą infrastruktury są PKP Polskie Linie Kolejowe (PKP PLK) – spółka z grupy Polskie Koleje Państwowe. W 2013 Ministerstwo Transportu upubliczniło Dokument Implementacyjny do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.) zawierający ranking projektów kolejowych oparty na sumie punktów w którym poprawa prędkości daje do 30 %, więc możliwe są do realizacji projekty nie poprawiające prędkości (7↓).

Kolej dużych prędkości

Kolej dużych prędkości w Polsce jest projektowana pod nazwą linia kolei dużych prędkości Y. Centralna Magistrala Kolejowa z lat '70 to pierwsza linia przystosowana do wysokich prędkości.

Przewoźnicy

Aktualnie na rynku kolejowym w Polsce funkcjonuje 103 przewoźników kolejowych posiadających licencję na przewozy osób, rzeczy oraz udostępnianie pojazdów trakcyjnych (8↓). Spośród nich 14 przewoźników wykonuje przewozy na liniach innych niż normalnotorowe (9↓). Według niektórych opinii, polski rynek towarowych kolejowych przewozów postrzegany jest jako jeden z najbardziej zliberalizowanych rynków w Europie (10↓).

Przypisy

Wikipedia
1↑ Jerzy Wasilewski: Historia kolei: 1835-1843. pkp.pl
2↑ Infrastruktura kolejowa. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
3↑ Sieć trakcyjna. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
4↑ Teofil Lijewski: Geografia Transportu Polski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1986, s. 22.
5↑ Krzysztof Rytel Przyczyny upadku PKP Zielone Mazowsze, 2013.
6↑ Konrad Majszczyk: Sprytni chłopcy z bocznicy. Wielkie przekręty w PKP
7↑ Dokument Implementacyjny do Strategii Rozwoju Transportu do 2020r. (z perspektywą do 2030r.) PDF strony 46 i 15.
8↑ Wykaz licencjonowanych przewoźników kolejowych (pol.). Urząd Transportu Kolejowego.
9↑ Urząd Transportu Kolejowego.
10↑ Puls Biznesu, 2007-06-28